Samling av rein i reingjerde

Tjïeltide

Ut på vidda lea faalenasse maanide, noeride, geerve almetjidie jïh båarasåbpoe almetjidie mah alternatijve jïh sjïehteladteme faalenassem sijhtieh jallh daarpesjieh. Daate faalenasse ij tjïelten sïejhme dïenesji sijjeste båetieh, men lea gieltegs lissiehtasse. Lissine lissiehtamme daajroem båatsoen, saemien kultuvren jïh gïelen bïjre åådtje, naakede mij lissiehtamme goerkesem jïh sïemesvuekiem seabradahkesne eevtjie.

Maanah åådtjedeminie. Guvvie: Marta Valdes Richardsen, Romsan jïh Finnmarhken staatehaaltoje

Båatsoefuelhkie sjïere voenges vierhtie

Båatsoe lea sjïere sov saemien kultuvrine jïh jieledevuekine, dovne nasjonaale jïh gaskenasjonaale ektiedimmesne. Saemiej aerpievuekien jieleme lea lïhke, men læjhkan dan guhkene dejtie jeanatjommesidie.

Maahtoe jïh kvaliteetegorredimmie

Båatsoe lea jieleme gusnie abpe fuelhkie lea meatan, maaje gelliej boelvigujmie. Dej leah hijven daajroeh kultuvren, histovrijen, saemien gïelen, duedtien, eatnemen, kreeki jïh båatsoen bïjre. Fuelhkieh maehtieh faalenasside sjïehteladtedh desnie gusnie årroeh, lïhke eatnamisnie, giedtesne jis numhtie sjeahta, jallh jeatjah sjiehteles sijjine. Darjomh saemiej gaektsie jaepieboelhki fulkieh, dej darjomigujmie mah leah jaepieboelhki mietie.

Båatsoefuelhkieh mah Ut på vidda-dïenesjh faalehtieh gellielaaketje maahtoem utnieh jïh daamtaj ööhpehtimmiem vaalteme healsoen jïh hoksen, lïerehtimmien jïh ööhpehtimmien, nænnoes beapmoeproduksjovnen jïh fealadassen sisnjeli. Fuelhkieh Staatehaaltojen jååhkesjimmieöörnegem tjïrrehtieh jïh daajroeh reeblieh mah leah åestiji krïevenassi mietie raajnesvoeten, HMS:en, voestesviehkien jïh bievnemen bïjre.

Sjyöhtehke åestijh Ut på vidda-dïenesjistie

Tjïeltesne:

  • maanagïerth
  • maadthskuvlh, maana- jïh noeredaltese
  • maanavaarjelimmiedïenesje – astoeaejkien darjomh iehkede/hïelje
  • gïelehaarjanimmiefaalenasse
  • BUP – maanah lïereme- jïh dåemiedimmiehaestemigujmie
  • baatarimmiedïenesje
  • geeruvevoete- jïh psykiatrije
  • voeresehokse, biejjiedarjomh
  • NAV/tjïelte
  • almetjehealsoebarkoe, råajvarimmieh fysiske darjoemidie jïh rehabliteereme
  • kuvsje barkijidie jïh politihkeridie, pedagogide, healsoebarkijidie jïh jeatjah faagebarkijidie

Fylhkentjïeltesne:

  • barkoehaarjanimmie noeride mah praksisesijjiem daarpesjieh
  • noerh mah jåarhkeskuvlem orrijieh
  • skuvleklaassh jåarhkedaltesisnie
  • pedagogh jåarhkeskuvlesne, minngieööhpehtimmie

Staatesne:

  • BUF-etaate – foestehïejme, riejriesvoete jïh viehkie
  • universiteete-/jïlleskuvleööhpehtimmieh – pedagogh, sosionomh jïh healsoefaagh
  • kriminaalehokse

Organisasjovnine:

  • Ideelle organisasjovnh mah faalenassem sijjen barkijidie/jïjtjevyljehke barkijidie sijhtieh, jallh aktiviteeth/råajvarimmieh lïhtsegidie/utnijidie.

Sïeltine:

  • Sïelth mah sijhtieh barkijh jïh åvtehkh edtjieh vielie daajroem åadtjodh don saemien bïjre.

Ut på vidda-faalenassh göökte joekehts dåehkide maehtieh årrodh


Learoehkidie

Fuelhkien sïjte maahta ålkoeklaassetjïehtjelinie årrodh gellide learoehkidie. Sïjte hijvenlaakan sjeahta praktihkeles lïeredh, gellide faagide geatskanidh, prosjektide jïh laavenjostose. Ööhpehtimmie vïedteldihkie sjædta skuvlen faagesoejkesjidie jïh lïeremeulmide.

Bådåddjon tjïelte lea gaajhkide learoehkidie 6. klaassesne nuepiem vadteme Ut på vidda-faalehtæjjam Ersvika Sami Siida vaaksjodh, aktem biejjiem skuvlejaepesne. Daan biejjien learohkh åadtjoeh saemien kultuvrine, jieliedinie jïh barkojne sïjtesne åahpenidh.

2- Ersvika Sami Siida Ut på vidda maanide jïh noeride Bådåddjosne faalehte. Foto: Marta Valdes Richardsen, Romsan jïh Finnmarhken staatehaaltoje
Ersvika Sami Siida Ut på vidda maanide jïh noeride Bådåddjosne faalehte. Guvvie: Marta Valdes Richardsen, Romsan jïh Finnmarhken staatehaaltoje.

Båarasåbpoe almetjidie

Joekoen vaenie faalenassh båarasåbpoe almetjidie saemien maadtojne. Ut på vidda-faalenasse maahta goh darjomefaalenasse årrodh biejjege, gusnie åådtje meatan årrodh beapmoeh jurjiehtidh, vytnesjidh, ålkone mïnnedh jallh orresistie vueptiestidh sov saemien gïelem jïh histovrijem. Doh båarasåbpoe almetjh maehtieh vierhtine årrodh saemien gïelen jïh kultuvren bïjre, jïh viehkine årrodh gïelem jïh kultuvrem tjåadtjoehtidh.

1- Voeresehokse – Maalestahkeaavoe. Guvvie: Ørjan Bertelsen-www.nordnorge.com
Voeresehokse – Maalestahkeaavoe. Guvvie: Ørjan Bertelsen / www.nordnorge.com.

Gelliengïeleldh faalenasse

Ut på vidda-faalenassh leah lïhke vïedteldihkie saemien gïelese, jïh faalenassine dovne saemien jïh nöörjen åtnasuvvieh. Baajedh maanah, noerh, geerve jïh båarasåbpoe almetjh haarjanidh dejtie ovmessie saemien gïelide nuhtjedh lea vihkeles bielie Ut på vidda-faalenasseste.

 Guktie laavenjostoem tseegkedh Ut på vidda-faalehtæjjine?

Gaskesadth jïjtje faalehtæjjine daesnie: Ut på Vidda (utpaavidda.no)  jallh Staatehaaltoejinie Romsa jïh Finnmarhkesne, Nordlaantesne jallh Trööndelagesne gusnie maahta vielie lïeredh Ut på viddan bïjre jallh laavenjostoem tseegkedh.

Staatehaaltoje maahta daejnie viehkiehtidh:

  • raerieh jïh bïhkedimmie – dååjrehtimmieh jïh hijven vuesiehtimmieh
  • bijjieguvvie/skraejrie – Ut på vidda goh pedagogeles vierhtie
  • latjkoetjaatsegh
  • gaskesem tseegkedh Ut på vidda-faalehtæjjine
  • gaskesem tseegkedh faagealmetjigujmie
  • tipsh jïh raerieh dåarjoen bïjre

Areena lïeremasse, haalvemasse, healsose jïh sosijaale ektievoetese

Ut på vidda lea hijven faalenasse maam maahta utniji eaktoej mietie sjïehteladtedh 

Darjomi gaavhtan identiteetem, saemien gïelem, sosijaale relasjovnh, fysiske darjomh jïh eadtjohke åtnoem gaajhkijste daajijste skreejrehte.

Ut på vidda aaj hijvenlaakan sjeahta maanide jïh noeride mah haestemh utnieh lïereminie jïh dåemiedimmine. Laavenjostosne skuvline jïh lohkehtæjjajgujmie faalenasside daejtie learoehkidie sjïerelaakan öörnie.